Hoe ga ik in 2019 op reis?

In oktober plaatste Booking de reistrends voor 2019: 

• We reizen om te leren. 
• We gaan massaal bewust op reis. 
• We hechten meer waarde aan ervaringen dan aan materieel bezit

Dit zijn een paar van de genoemde trends voor komend jaar. Wie deze trends leest, kan de reiziger makkelijk heilig verklaren. 

The Times They Are a-Changin’

Als er iets duidelijk is geworden in 2018, het beeld rondom de vrije-blije-reiziger, is veranderd. Ondanks (of doordat) dat het reisgemak (goedkoop en snel) is toegenomen, heeft toerisme een duidelijke schaduwkant gekregen. Afgelopen jaren zagen we regelmatig beelden van de veroorzaakte overlast. Zoals de protesten in Barcelona, Venetië en Amsterdam.

Begin dit jaar las ik het artikel van Jeroen Oskam over overtoerisme. Overtoerisme – het moment waarop een bestemming haar identiteit verliest en bewoners gaan rebelleren – is volgens de VN het gevolg van de groeiende toeristenstroom (van 25 miljoen in 1950 tot 1,3 miljard personen in 2017) in combinatie met wanbeleid.

Overtoerisme is ook het schoolvoorbeeld van een duurzaamheidsprobleem. Toeristische roofbouw verdrijft bewoners uit de stad, vermindert de leefbaarheid en de economische diversiteit en maakt een bestemming mogelijk ook minder aantrekkelijk voor de meest wenselijke toeristen: diegenen die, op zoek naar authentieke ervaringen, zich aanpassen aan de stad en daardoor de kleinste ‘culturele footprint’ hebben.

Één blik op Instagram, zie tags als #wanderlust #neverstopexploring  #opreismetIris en je ziet: De wereld verkoopt zich. Het is een supermarkt geworden van mooie plekjes, en daar gaan we ons vervolgens weer tegen verzetten. Dit lees je in het kritische artikel van filosoof Ruud Welten, hij geeft zijn visie over ons reisgedrag. Volgens Welten is niemand meer een authentieke autonome reiziger, we zijn allemaal een massatoerist geworden. De één werkt keihard om af en toe, in een all inclusive resort uit te kunnen rusten. De ander waant zich de authentieke backpacker, maar reist net zo goed in grote aantallen. Met dit individualistische reisgedrag, herhalen we volgens Welten patronen uit het kolonialistisch tijdperk. 

Mea Culpa

Ondanks alle bezwaren en gedoe, ging ik in 2018 toch op reis. Dit jaar bracht ik een bezoek aan Oeganda en Rwanda, twee prachtige landen. Beide landen zijn, zo puur en zo groen. Als randstedeling, een verademing. De schaduwkant is, het landschap is nog steeds zo mooi en onbedorven omdat het intens arme landen zijn. Er is nauwelijks zichtbare industrie. Er is geen werk. Er is geen geld. 

Hoe (h)eerlijk is het wegvluchten?

Oeganda en Rwanda, er zijn genoeg redenen om dit niet te doen, beide landen kennen een geschiedenis van gruwelijke burgeroorlog. Het kolonialistische tijdperk heeft er mede toe bijgedragen dat er oorlogen zijn ontstaan waar we onze ogen voor hebben gesloten. De genocide in Rwanda, nu bijna 25 jaar geleden (binnen honderd dagen één miljoen doden, in een land zo groot als België) daar zijn al vele boeken over geschreven, een samenvatting lees je hier. 

Twee landen die nu staan onder leiding van dictators. Landen waar het armoedeprobleem enorm is. In deze twee landen waar ruim 30% onder de armoedegrens leeft, lijkt mij iedere vorm van extra inkomsten welkom. Kinderen roepen je (vooral in Rwanda) toe “Give me Money”, ik kan het ze niet kwalijk nemen.  Hier rondreizen, kent net zoals in vrijwel alle 2e en 3e wereldlanden, grote tegenstellingen. Onbeschrijfelijke schoonheid, uitbundige vrolijkheid versus grote armoede en nare ziektes. Rwanda en Oeganda zijn allebei waterrijk, hierdoor is mogelijk dat iedereen in ieder geval genoeg te eten kan hebben, dat geeft een klein beetje troost. In het filmpje van reisjournalist reisredacteur Joël van Bemmel,  krijg je een aardig beeld van Rwanda. 

Wie in in dit deel van Afrika reist, ontkomt niet aan het grootse wereldproblematiek, armoede. Tijdens de reis vraag ik mij soms af “Wat doe ik hier?” Al dat moois is toch ook via het internet terug te vinden? Deze reis maak ik zeker niet om als een weldoener een grote zak met geld uit te gaan delen. Het armoede probleem oplossen, lukt mij alleen in m’n onrealistische dromen. Ik ben hier omdat ik het heerlijk vind, om mij onder te dompelen in een nieuwe ervaring en de prachtige natuur. Daarnaast hoop ik wel dat met extra aandacht, beide landen toch iets meer inkomsten krijgen. Wij reizen op een zeer luxe en comfortabele manier. Noem mijn reisgedrag, wegvluchten. De uiterst sfeervolle lodges in Afrika, geven de reis, een extra koloniaal tintje. In de bar, zie ik wanneer ik me omdraai, dat daar heel akelig , twee enorme slagtanden de openhaard decoreren, ook  dat nog, hier sta ik dan met met mijn gin-tonic in de hand, mea culpa, cheers! Het schuldgevoel koop ik af met een vette fooi. 

Reizen met een groen hart💚

Half december had ik een pré-kerstdiner met collega’s uit de reisbranche, dwz managers van verschillende goedlopende reisbureaus uit de regio Noord-Holland. Met een collega kwamen de zorgen als gevolg van ons reisgedrag ter sprake. Anderen collega’s hadden het liever over de verbouwing van hun huis. Hun goed recht. En misschien ook het enige juiste. Want praten over duurzaamheid in de reisbranche is op zijn minst hypocriet.

Daarbij voelen we ons machteloos. Massaal steken we ons kop in het zand, het zal onze tijd wel duren. Als individu zijn de mogelijkheden, en is de invloed, te beperkt.
De milieuschade lijkt onomkeerbaar. Is het wachten is op  iemand,een partij die hierin het voortouw neemt? Of ga jezelf nog iets doen?

Wat dat betreft zijn ze in Rwanda misschien nog niet eens zo slecht bezig. Zo zijn er zeer ambitieuze plannen voor meer groene steden. Maar wil je ook een bevolking meekrijgen in zulke plannen, dan moeten er ook zichtbare voordelen zijn voor hen. Het kan niet alleen maar gaan over het klimaat. Wie luistert naar de roep van de kinderen “Give Me Money”  zal met oplossingen moeten komen in de vorm van banen. Toerisme zou hier een positieve rol in kunnen spelen. Bij DMC Wolff heb ik gezien, hoe al een flink aantal mensen een prachtige baan hebben gevonden. 

Wachten op regels die mijn reisgedrag verbeteren duurt mij te lang. Hierin kan ik zelf mijn verantwoordelijkheid nemen. Hierbij mijn reisvoornemens voor 2019: 

• Ik stop niet met reizen, maar vlieg wel minder vaak.

• Waar mogelijk reis ik met de trein ipv het vliegtuig Zo reizen we dit jaar naar Londen natuurlijk per trein.

• Vlieg ik wel dan koop ik CO2 af (Indien iemand met een betere oplossing komt, dan hoor ik dit graag).
• Vaker kiezen voor een groen hotel met een Green Key-certificaat (minder energie- en waterverbruik).

• Continent Afrika blijft mijn extra aandacht krijgen.
• Boek een maaltijd bij iemand thuis bijvoorbeeld via Resirest
• In dit artikel worden zeer veel nuttige websites en boeken genoemd. Zie hier

Ik neem duurzame opties en mogelijkheden actief mee in het gesprek met de medewerkers, klanten en mijn omgeving. De perfecte oplossing weet ik ook niet. Wat is de juiste duurzame aanpak? Niet reizen is voor mij geen optie. Wel  minder vaak en kwalitatief beter. Door gesprekken maken we elkaar misschien iets slimmer, en maken we hopelijk de juiste keuzes.  Want reizen is mij lief.

Een gelukkig en gezond 2019, allemaal!